Hoewel onderzoek naar de effecten van meditatie op de hersenen nog in ontwikkeling is, komt er steeds meer informatie beschikbaar. Met behulp van technologie die nauwkeurige EEG-scans mogelijk maakt, hebben vele onderzoeken inmiddels bewezen dat de hersenen veranderen bij langdurige en frequente meditatie.

Meditatie houdt de hersenen jong 

Meditatie kan er onder andere voor zorgen dat je scherper bent, dagelijkse prikkels beter kunt verwerken en je geheugen goed is. Vooral langdurig en dagelijks mediteren heeft een groot effect op de kwaliteit van de hersenen.

Naarmate je ouder wordt, neemt de zogenaamde ‘grijze massa’ in je brein af. Deze zorgt voor het verwerken van alle informatie in je systeem. Meditatie kan dit verouderingsproces sterk helpen afremmen. Zo liet een onderzoek van UCLA zien dat ervaren mediteerders van rond de 50 jaar evenveel grijze massa in hun hersenen hadden als gemiddelde 25-jarigen. Deze mensen mediteerden vaak al zo’n 20 jaar. Hoewel ook andere factoren kunnen bijdragen aan de samenstelling van de hersenen (zoals leefstijl en persoonlijke aanleg) is deze uitslag erg opvallend. 

Al na 8 weken een meetbaar effect

Na acht weken een half uur mediteren zijn er zichtbare veranderingen waar te nemen in je hersenen. Hersenwetenschapper Sara Lazar liet met haar onderzoeken zien dat deze methode effect had op de grijze massa in de Insula en de Prefrontale Cortex van haar personen. De Insula (aan de zijkant van het hoofd) zorgt voor zintuigelijke waarneming / interne prikkels. De Prefrontale Cortex (bij het voorhoofd) regelt het werkgeheugen en de besluitvorming.

In het moment zijn

Naast het behoud van de grijze massa, is er bij mensen die al lange tijd frequent mediteren minder activiteit in het zogenoemde ‘defaultnetwerk’. Onder andere onderzoeken van Yale University tonen dit aan. Dit defaultnetwerk bestaat uit verschillende delen in het brein en houdt verband met concentratieverlies, dagdromen en ziektes zoals Schytzofrenie en Altzheimer. Gemakkelijker gezegd heeft dit te maken met het ‘in zichzelf gekeerd zijn’. Een vermindering van activiteit in deze gebieden, zorgt dat je beter 'in het moment' bent. Bij mensen die mediteren, wordt de activiteit in het defaultnetwerk bij deze mensen (die al lager is dan gemiddeld) ook bijgestaan door extra zelfbeheersing. Zij dwalen minder snel af en kunnen scherper reageren op prikkels uit hun omgeving.



Geheugen en concentratie

Ook neuroloog Steven Laureys laat mooie resultaten zien in 'Het no-nonsense meditatieboek'. Hij onderzocht de hersenen van een boeddhist en meditatie-expert. In het brein van het proefkonijn bleken naast de bovengenoemde hersendelen ook de Hippocampus (verantwoordelijk voor het geheugen) en de Anterieur Cingulaire Cortex (belangrijk bij de concentratie en aandacht) extra sterk ontwikkeld te zijn. Daarnaast was er bovengemiddeld goede communicatie mogelijk tussen de linker en rechter hersenhelft.

Mediteren heeft dus een duidelijk meetbaar effect op de hersenen. Hoe langduriger en regelmatiger je mediteert, hoe groter de effecten zijn. Hiermee ‘train’ je je hersenen net als de spieren in je lichaam

Meditatie: begin klein en breid langzaam uit 

 Hoewel je voor het beste resultaat gemiddeld 40-45 minuten per dag zou moeten mediteren (dit kan ook opgedeeld in twee delen van 20 minuten zijn), is het slim om klein te beginnen en dit langzaam uit te breiden. Het is vooral belangrijk om de training vol te houden. Begin bijvoorbeeld met 5 minuten per dag en bouw het langzaam uit. Ga niet te snel, zodat je de focus kunt vasthouden. .

Ik ben hierdoor extra gemotiveerd om mijn meditatietraining vol te houden. Hopelijk motiveert deze informatie om aan de slag te gaan (of blijven). Ben je geïnteresseerd in meditatie- of mindfulnessworkshops? Bij Ebb&Flow Studio in Den Haag kun je hiervoor terecht bij een van mijn collega's. Neem eens een kijkje in het rooster.

Liselore